Lidia Nartowska – kobieta z pasją

Lidia Nartowska, swoją pasję zrealizowała w czasach niezwykłych, tuż po II wojnie światowej, po okupacji hitlerowskiej, w czasach, w których pragnienia, ambicje, aspiracje młodych ludzi wkraczających w burzliwe młodzieńcze lata były jak żywioł nieokiełznany. I z tym żywiołem przyszło Jej się zmierzyć. Tylko miłość, dobroć i pasja okiełzania tej młodości różnymi sposobami, aby nie zmarnowała swoich talentów – pozwoliły Jej zwyciężyć.

Lidia Nartowska urodzona 20 marca 1900 r. w Besarabii, z domu Mazowiecka, córka Stefana, dyrektora Oddziału Odeskiego Banku i Anastazji Ligockiej, nauczycielki Gimnazjalnej. Wnuczka powstańca z 1863 r. Polikarpa Mazowieckiego jednego z adiutantów Zygmunta Padlewskiego. Do szkoły uczęszczała w Kiszyniowie. Ukończyła rosyjską średnią szkołę dla dziewcząt, a także korzystała z nauki gry na fortepianie. W kwietniu 1918 r. zdała maturę, przerwała naukę w szkole muzycznej z powodu emigracji całej rodziny Mazowieckich do Polski, która osiedliła się w Płocku. W 1920 r. wychodzi za mąż za nauczyciela gimnazjum płockiego dr filozofii Wacława Nartowskiego, (dyrektora Gimnazjum w Brześciu nad Bugiem, w Białej Podlaskiej, a na końcu w Jarosławiu). Od września 1933 r. do 1939 r. mąż Lidii został przeniesiony do Jarosławia na stanowisko dyrektora Gimnazjum. W tym czasie Lidia prowadziła zajęcia społecznie w Szkole im. Królowej Jadwigi, do której uczęszczała jej córka Ryta, przygotowując w niej małe inscenizacje, pieśni i tańce. W późniejszym czasie zaczęła działać w komitecie Rodzicielskim w Gimnazjum, do którego uczęszczał jej syn Zbigniew, tam też zaczęła uczyć tańców i piosenek.
Amatorską działalność Lidii Nartowskiej przerwała wojna. 
W 1950 r. p. Hajdukowicz z Ministerstwa Kultury i Sztuki zaproponowała Lidii Nartowskiej prowadzenie Ogniska Choreograficznego w Rzeszowie. Lidia związana z Jarosławiem rozpoczęła starania o założenie Ogniska w tym mieście. Ministerstwo zaakceptowało jej propozycję.
W sierpniu 1950 r. Nartowska przyjechała do Jarosławia i od razu zabrała się do organizowania Ogniska Choreograficznego. Nie okazało się to łatwe, ponieważ brakowało na lokalu. Z pomocą przyszedł dyrektor Szkoły Muzycznej Henryk Paraniak. Salę znaleziono w jednej ze szkół i Lidia Nartowska rozpoczęła pracę, ucząc jednocześnie rytmiki w Szkole Muzycznej. Pracowała także w zespołach WOP w Przemyślu, w MOPP w Jarosławiu, w zespole pracowników fizycznych „SAN”, w amatorskim teatrze w Jarosławiu, w Kole Przyjaciół Harcerstwa, w Lidze Kobiet.

W okresie swej pracy w Jarosławiu wydała wiele książek, w których opisywała różne tańce rzeszowskie i nie tylko:

• W 1955 r. Wydział Oświaty Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie wydał skrypt – „Wiązanka Tańców Rzeszowskich – dla dzieci na 12 par” w opracowaniu Lidii Nartowskiej, oraz „Wiązankę Tańców Rzeszowskich„.
• W 1956 r. wydział Oświaty Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie wydał opracowania Lidii Nartowskiej – „Lasowiak„, „Oberek Rzeszowski„.
• W 1956 r. Wojewódzki Dom Kultury Związków Zawodowych w Rzeszowie w wydanym skrypcie opisał „Tańce Żywieckie” w opracowaniu Lidii Nartowskiej.
• W październiku 1957 r. w skrypcie wydanym przez Poradnię Kulturalno-Oświatową WDK w Rzeszowie ukazał się opis „Jaskółki” – tańca litewskiego – w tłumaczeniu Lidii Nartowskiej z książki Litewskie Narodowe Tańce oraz „Tańce Litewskie„, także w tłumaczeniu Lidii Nartowskiej.
• Rok 1958 – to także kolejne wydanie skryptu wydanego przez Wojewódzką Poradnię Kulturalno-Oświatową w Rzeszowie, w którym Lidia Nartowska opisała „Rachwiczankę” – taniec huculski w układzie W. Romaniuka.
• W 1959 r. w skrypcie Kuratorium Oświaty i Wychowania i Wojewódzkiego Domu Kultury w Rzeszowie, ukazuje się opracowanie „Tańców lubelskich” – Lidii Nartowskiej.
• W listopadzie 1960 r. ukończono druk Centralnej Poradni Amatorskiego Ruchu Artystycznego – „Wspomnienia Entuzjastów” – „Wybór prac z konkursu na Pamiętnik Wspomnienie, Kronikę Działacza Amatorskiego Ruch Artystycznego” w opracowaniu Tadeusza Żeromskiego wydanego przez Ludową Spółdzielnię Wydawniczą. W opracowaniu tym na stronach 427-455 możemy przeczytać wspomnienia Lidii Nartowskiej.
• W 1961 r. w maszynopisie Centralnej Poradni Amatorskiego Ruchu Artystycznego w Warszawie na str. 55 – w opracowaniu Lidii Nartowskiej ukazało się wydanie „Trzy układy sceniczne” – Mazury.
• W 1963 r. w miesięczniku Teatr Ludowy nr 10 z sierpnia – września (Rok XLI) – ukazuje się artykuł Lidii Nartowskiej „List z Jarosławia”, a w numerze 8 i 9 na stronie 93 omówione zostało widowisko Lidii Nartowskiej „Młodość, miłość i księżyc„.
• W grudniu 1967 r. ukazała się książka Lidii Nartowskiej „Tańce z okolic Rzeszowa” wydana przez Centralną Poradnię Amatorskiego Ruchu Artystycznego w Warszawie – przedmowę do tej książki napisała, Bożena Niżańska, a ilustracje Irena Smoczyńska.

Za swą pracę twórczą Lidia Nartowska została odznaczona wieloma medalami:

• Srebrny Krzyż Zasługi(22 lipca 1956 r.) (N.A-58327)
• Odznaka Tysiąclecia Państwa Polskiego (20 listopada 1962 r.)
• Zasłużony Działacz Kultury (19 maja 1963 r.)
• Krzyż Kawalerski Odrodzenia Polski (6 listopada 1965 r. nr 1-19117)
• Odznaka Zasłużonego Działacza Związku Zawodowego Przemysłu Spożywczego i Cukierniczego (9 marca 1967 r. Leg Nr 660)

Lidia Nartowska zmarła 9 marca 1967 r.

13 listopada 1992 r. Rada Miasta Jarosławia uchwałą nr 236/XXVIII/92 podjęła decyzję, że ulica boczna Reymonta zostanie nazwana imieniem Lidii Nartowskiej, a 21 października 1995 r. Jej imię przyjęło Ognisko Baletowe.

Drzewo genealogiczne Nartowskich